Η ΙΕΡΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ ΤΗΣ Ι.Μ. ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ, ΣΥΚΕΑΣ ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ΛΙΤΑΝΕΥΟΜΕΝΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ.
Δαρή Χρήστου, μαθητή της Γ΄ Γυμνασίου Γιάννουλης.
Απόλυτα συνδεμένες είναι, στο
πέρασμα των αιώνων, οι πορείες της Ιεράς Μονής Αναλήψεως Του Σωτήρος και της
Συκέας Ελασσόνας. Το χωριό υπάρχει σε αυτό το σημείο, με τα τωρινά ιστορικά
στοιχειά, από την ύστερη βυζαντινή περίοδο (1261-1453).² Ίσως όμως και από πιο
παλιά. Και είχε από την σύσταση του και κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας
μόνον ελληνοχριστιανικό πληθυσμό.³
Η Ιερά Μονή Αναλήψεως
ιδρύθηκε επί αρχιερατείας Μητροπολίτου Ελασσώνος Γερμανού, αγιογραφήθηκε και
ολοκληρώθηκε το 1650. Οι ιδρυτές ήταν τότε οι μονάχοι Ιωακείμ, Ιωάννης και
Διονύσιος. Ήταν ανδρώα όλους τους αιώνες ενώ έπαψε να λειτουργεί το 1932 με
τελευταίο μονάχο και ηγούμενο τον Διονύσιο.
Το όνομα της Μονής
αρχικώς ήταν Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου και Αναλήψεως, αλλά πανηγυρίζει
την ημέρα της Αναλήψεως του Σωτήρος. Η Μονή διέθετε μεγάλη περιουσία και είχε
σπουδαία συνεισφορά στην εκπαίδευση των κατοίκων της περιοχής, όπως δείχνει και
η παράδοση για τη λειτουργία κρυφού σχολείου. Στα χρόνια της Ελληνικής
Επανάστασης και του Μακεδονικού Αγώνα, παρείχε στους αγωνιστές υλική και ηθική
βοήθεια.⁴
Το 1924-25 δημιουργήθηκε
και εποικίσθηκε από αδελφούς Έλληνες πρόσφυγες, κυρίως από τον Πόντο, ο
οικισμός Ανάληψη. Για να γίνει αυτό πρόσφερε η Μονή Αναλήψεως 15. 000 στρέμματα
γη. Πρέπει να σημειωθεί πως η Μονή πρωτοστάτησε σε προσφορά και δωρεές, όπως ο
οικισμός Ανάληψης, η ανέγερση του νέου Ιερού Ναού του Αγίου Δημητρίου το 1879
και η ανέγερση του Δημοτικού Σχολείου Συκέας. Είναι ο σημαντικότερος αιμοδότης
και ευεργέτης της περιοχής. Και όλα αυτά με θέληση και απόφαση του μοναστικού
πληρώματος και όχι με πιέσεις από το κράτος.
Τώρα κάποια στοιχειά για
την θαυματουργή Εικόνας της Αγίας Τριάδος (Φιλοξενίας του Αβραάμ), η οποια
λιτανεύεται από τη Συκεα στο Μοναστήρι την παραμονης της Αναληψεως. Η Εικόνα
στην Ορθόδοξη Παράδοση αναφέρεται ως Αγιά Τριάδα, αν και απεικονίζει τρεις αγγέλους
να δέχονται την φιλοξενία του Αβραάμ και της γυναικάς του, Σάρας και
αναγγέλλουν στο ζεύγος πως θα αποκτήσει παιδί σε ένα χρόνο, όπως και έγινε.
Καθώς αυτό το συμβάν αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη, καθιερώθηκε από τους
Πατέρες της Εκκλησιάς ως μια προτύπωση του Μυστηρίου της Αγίας Τριάδος, όπως
αποκαλύφθηκε πλήρως στην Καινή Διαθήκη.⁵
Και ίσως παραξενεύει
κάποιους πως ενώ μιλάμε για την Ι. Μ. Αναλήψεως Του Σωτήρος, η λιτανευομένη
Εικόνα είναι η Αγιά Τριάς (Φιλοξενία του Αβραάμ). Η εφέστια, η κανονική Εικόνα
της Αναλήψεως (η οποία, στο φωτοστέφανο του Χριστού, ήταν φιλοτεχνημένη με σμαράγδια)
εκλάπη από το Μοναστήρι περίπου το 1930. Εκείνα τα χρόνια και ενώ δεν ήξεραν οι
πιστοί ποια Εικόνα θα λιτανεύσουν, καθώς η κύρια είχε κλαπεί, κατά τη λαϊκή
παράδοση, έμπροσθεν της Εικόνας της Αγίας Τριάδος έγινε ένα θαύμα. Την ίδια
Εικόνα ευλαβούμαστε και προσκυνούμε έως σήμερα.
Την ημέρα των Θεοφανείων
μεταφερόταν στον Άγιο Δημήτριο Συκέας (τώρα στην Αγιά Παρασκευή) και παραμένει
έως την παραμονή της Αναλήψεως. Το απόγευμα σε ακολουθία ακούγεται το τελευταίο
"Χριστός Ανέστη" και μετά με πρωτοφανή θρησκευτική πομπή η Εικόνα
λιτανεύεται με πεζοπορία 2, 5 χιλιόμετρων έως το Μοναστήρι. Την συνοδεύουν ως
τάμα για ίαση και πνευματική στήριξη χιλιάδες πιστοί (παλαιότερα ήταν δεκάδες
χιλιάδες) και την υποδέχεται ο οικείος Μητροπολίτης Ελασσώνος.. Οι εκτιμήσεις
που έχουν γίνει για την Εικόνα της Αγίας Τριάδος συναινούν πως είναι από τον
17⁰ άι., δηλαδή από τότε που ιδρύθηκε το μαναστηρι.
Επίσης υπάρχουν δεκάδες
αναφορές για θαύματα. Άνθρωποι έχουν ισχυριστεί πως προσευχήθηκαν μπροστά στην
Εικόνα και έλαβαν γιατρειά σε προβλήματα γενικότερα υγείας, αναπηρίας και
ψυχολογικά. Ακόμη και γυναίκες που είχαν πρόβλημα τεκνοποιίας, βεβαίωσαν πως τα
κατάφεραν με τη μεσιτεία της Θείας Χάρης. Οι πιστοί με κατάνυξη και συντριβή
προσέρχονται ενώπιον της χάριτος Του Θεού, οπού οι ικεσίες δεν απευθύνονται
στις Εικόνες αλλά στον Εικονιζόμενο Θεάνθρωπο και στους άγιους μας. Και θαύματα
μικρά ή μεγάλα, γίνονται καθημερινά αρκεί να έχουμε ανοικτά τα ματιά της ψυχής
μας.⁶
Η Εικόνα που λιτανεύεται
στο πανηγύρι της Αναληψεως, δεν είναι η Εικόνα των Εισοδίων της Παναγιάς, που
έρχεται από το Δομένικο. Είθισται όμως αυτές οι Εικόνες, καθώς λιτανεύονται και
οι δυο μέσα σε λίγες μέρες, να αποκαλούνται από τους πιστούς κάτοικους των
χωρίων μας ως "μάνα και κόρη".
Η Εικόνα των Εισοδίων
της Παναγιάς λιτανεύεται από τον Ιερό Ναό Παμμέγιστων Ταξιάρχων Δομενίκου στη
Μονή Αναλήψεως την Κυριακή του Τυφλού (κινητή εορτή, 35 ήμερες μετά το Πάσχα)
και επιστρέφει στο Δομένικο την ήμερα των Εισοδίων της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου).
Φυσικά μιλάμε και εκεί για μια μεγαλοπρεπή θρησκευτική πομπή, που καλύπτει
απόσταση 10 χιλιόμετρων και χρονικό διάστημα 2 ωρών. Η καθιέρωση της χάνεται
στα βάθη των ετών και πραγματοποιείται υπέρ υγείας και ευλογιάς των κάτοικων
των χωριών της περιοχής και καλής εσοδείας και στήριξης των αγροτών και
κτηνοτρόφων.
Η ιερά πανήγυρις της
Μονής Αναλήψεως του Σωτήρος είναι σημείον αναφοράς της θρησκευτικής ζωής των
περιοχών Λαρίσης, Τρικάλων, Γρεβενών και Κοζάνης. Η Μονή λειτούργησε εκ νέου το
1988 και πλέον είναι γυναίκεια. Γνωρίζει μεγάλη άνθηση με την Ηγουμενία της μονάχης
Παντανάσσης και συνεχίζει να προσφέρει πνευματική θεραπεία, στήριξη και
ανάπαυση.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:
1) Spathogiannos blog.
2) Χρήστος Καφφές, «Ο οικισμός
της ύστερης βυζαντινής εποχής Παλιά Συκιά της Βερδικούσιας», Θεσσαλικό
Ημερολόγιο, 59 (Λάρισα 2011) 43-44.
3) Βασίλης Κ. Σπανός, «Οι
οικισμοί της επαρχίας Ελασσόνας στο οθωμανικό κατάστιχο TD 101 του 1521»,
Θεσσαλικό Ημερολόγιο, 74 (Λάρισα 2018) σ. 12‐13.
4) Λάζαρης Κω/νος, Προσκύνημα
στην ιερά Μονή Αναλήψεως του Σωτήρος Συκέας Ελασσόνας, Ελασσόνα 1999, σ. 8-9.
5) Λόγος Β’ περί της Υπερουσίου
Τριάδος, εκδ. Βασ. Ρηγοπούλου, Θεσ/νίκη 1991, τομ. Α’, σελ. 47.
6) Ware Κάλλιστος (επίσκ.
Διοκλείας), Η Ορθόδοξη Εκκλησία (μτφρ. Ροηλίδης Ι.), 4η έκδ.,
Ακρίτας, Αθήνα 2007,σ. 56-58.