ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΔΑΡΗ ΧΡΗΣΤΟΥ
Συκέα Ελασσόνας
(Οι αναμνήσεις της γιαγιάς μου )
Κατάγομαι από τη Συκέα Ελασσόνας,
ένα χωριό στους πρόποδες των Αντιχασίων, το οποίο αποτελεί μια κοινότητα μαζί
με την Ανάληψη και αριθμεί περίπου 500 κατοίκους .Τις πληροφορίες τις άντλησα
από τη γιαγιά μου, που ζει στο χωριό και ήταν μικρό παιδάκι στα χρόνια του Β Παγκοσμίου
Πολέμου και του Εμφυλίου.
Εκείνα
τα χρόνια ήταν πολύ σκληρά ,καθώς οι άνθρωποι πόσο μάλλον τα παιδιά δεν είχαν
ούτε τα βασικά για να ζήσουν. Εμείς, που έχουμε τα πάντα, μέχρι και τις ανέσεις
του διαδικτύου, δεν καταλαβαίνουμε πόσο δύσκολο ήταν. Τότε έλειπε ακόμη και το
φαγητό, όμως οι άνθρωποι λόγω των δυσκολιών ήταν πιο δεμένοι και αγαπημένοι
μεταξύ τους συγκριτικά με σήμερα.
Τα παιδιά όμως δεν έχαναν την όρεξη για
παιχνίδι και ήταν εφευρετικά στο να βρίσκουν καινούργια παιχνίδια. Γυρνούσαν στη φύση και στις
εξοχές και δεν έμειναν μέσα στα σπίτια, όπως κάνουν σήμερα με τα tablet τα
κινητά τηλέφωνα και τις τηλεοράσεις.
Αλλά
την εποχή της Κατοχής και του Εμφυλίου Πολέμου
έγιναν τρομερά πράγματα και υπήρχαν επιπτώσεις για τα παιδιά. Για να μην τα
αρπάξουν μακριά από την οικογένειά τους τα έστελναν σε δομές φύλαξης .
Ευτυχώς τα χωριά, που είχαν κήπους, χωράφια,
και ζώα δεν είχαν τόσο μεγάλο πρόβλημα με την πείνα. Το χωριό μας άρχισε σιγά
σιγά μετά τον πόλεμο να συνέρχεται.
Δυστυχώς αρκετός πληθυσμός άνδρες κυρίως
έφυγαν στο εξωτερικό να εργαστούν
Ο
κόσμος στο χωριό μου όμως ανέπτυξε έθιμα, πολλά από τα οποία υπήρχαν και
παλαιότερα:
-Tα κάλαντα των Χριστουγέννων (24 Δεκεμβρίου )
-Tα κάλαντα του Λαζάρου από τα κορίτσια
-Τα πένθιμα κάλαντα της Μεγάλης
Πέμπτης
- Ο Κόλιντρας
(σωρός από πουρνάρια και κλαδιά που τον έκαιγαν τα παιδιά στις 23 Δεκεμβρίου)
- Το έθιμο
του Αγιομάραντου από τα κορίτσια
-Οι χοροί
και τα σκωπτικά τραγούδια της Αποκριάς
-Το κόψιμο
του γουρουνιού στις 24/12 (κάθε οικογένεια είχε από ένα συνήθως και εκτός από
κρέας έκαναν τα γουρνο τσάρουχα, λίγδα, τσιγαρίδες.Είχαν κρέας παστωμένο έως το
Μάιο, πατσιά και λουκάνικα έως τον Απρίλιο.
- Τα Λουκατσάρια(
άντρες ντύνονταν καπεταναραίοι και νύφες και χόρευαν την Πρωτοχρονιά)
-Τα Φώτα (όποιο
παιδί έπιανε τον Σταυρό γυρνούσε το χωριό με αυτόν και μάζευε λεφτά)
-Ο Κλήδονας από τα κορίτσια (στις δύο Μαΐου
παράχωναν δύο στάμνες με λουλούδια και τις ξέθαβαν αρχές Ιουνίου)
-Το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα οι
γυναίκες χόρευαν έξω από τον νάρθηκα τις εκκλησίας.
Επίσης
ήξεραν και πάρα πολλά παιχνίδια:
· Διοργάνωναν αγώνες πάλης στην πλατεία
(κυρίως οι πιο μεγάλοι)
· Πήδημα με τη μια ή τις τρεις , με φόρα ή χωρίς
· Μπίλιες
· Τα σέγκια ( με κόκκαλα ζώων)
· Τα καρούλια(με πλατιές μικρές πέτρες ή
κεραμίδια
· Τα μήλα
· Η ψηλή γομαρίτσα (μακριά γαϊδούρα)
· Τα σκαμνάκια
· Η τσιουλίκα (παιχνίδι με δύο ξύλα)
· Το κρυφτό
· Το κυνηγητό
· οι κλέφτες.
Μαζί με αυτά τα έθιμα και τα παιχνίδια ο κόσμος τότε
κουβέντιαζε αλλά και τραγουδούσε πολύ.’Ενα σπάνιο αποκριάτικο τραγούδι που
θυμάται η γιαγιά μου είναι αυτό:
“Πέντε ποντικοί και δεκαοκτώ νυφίτσες γάμο κάνανε κοντή,
νερατζούλα φουντωτή.
Γάμο κάνανε μ’ένα
σπυρί σιτάρι και το πλένανε κοντή νεραντζούλα φουντωτή ,.
Και το πλένανε στο βελονιού την κούπα και το λιάζανε κοντή
νερατζούλα φουντωτή .
Και το λιάζανε στο πουρναριού το φύλλο και τ’αλέθανε κοντή
νερατζούλα φουντωτή.
Και τ’αλέθανε στου σφοντυλιού την τρύπα ,,το σακιάζανε κοντή
νερατζούλα φουντωτή.
Το σακιάζανε στης ψείρας
το τομάρι το φορτώνανε κοντή νεραντζούλα
φουντωτή.
Το φορτώνανε στο ψύλλου τα καπούλια , ψείρα ζύμωνε κοντή
νερατζούλα φουντωτή.»
Επίσης, όταν είχε καιρό να βρέξει, ντυνόταν ένας άντρας με κουρέλια (Περπερίτσα)
, τον γυρνούσαν στο χωριό και τραγουδούσανε
αυτό το τραγούδι:
“ Περπερίτσα περπατεί,
τον Θεό παρακαλεί
για να ρίξει μια βροχή,
μια βροχή καλή- καλή ,
για τα στάρια ,τα κριθάρια ,για τα αμπέλια ,περιβόλια
Θεέ μου ρίξε μια βροχή και για όλα τα σπαρτά.»
Τι δύσκολα χρόνια πέρασαν οι πρόγονοί μας αλλά και πόσα
όμορφα έθιμα και παιχνίδια είχαν ,που δεν τα έχουμε ακούσει ποτέ! Και ο κόσμος
ήταν πιο δεμένος.
Ο Αντώνης Σαμαράκης
έγραψε:” Ποτέ άλλοτε οι στέγες των σπιτιών δεν ήταν τόσο κοντά αλλά οι καρδιές
των ανθρώπων τόσο μακριά».
Μακάρι εκείνα
τα δύσκολα χρόνια να μην ξανάρθουν αλλά εμείς να έχουμε ως φάρο και παράδειγμα τις
συμβουλές των μεγαλύτερων, καθώς με αγάπη και μεράκι ανοικοδόμησαν τη χώρα και
τα σπιτικά τους και πρόσφεραν σε εμάς μία καλύτερη ζωή!
ΔΑΡΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ