ΤΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΥ ΡΕΧΑ ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ

 

  O ΛΗΣΤΑΡΧΟΣ ΓΙΑΓΚΟΥΛΑΣ

 Ο πατέρας μου, όταν ήταν μικρός, έβοσκε τα πρόβατα της οικογένειας στις Μπιστεργιές (περιοχή έξω και πιο ψηλά από το χωριό, κοντά στο δάσος). Εκεί έβρισκε καταφύγιο ο λήσταρχος Γιαγκούλας, όταν ερχόταν στο χωριό.

Κάποιες φορές του έκανε θελήματα και του έφερνε φαγητό ή ό,τι ΄άλλο του ζητούσε ο Γιαγκούλας.

 Μια φορά  που οι Χωροφύλακες ανέβηκαν στις Μπιστεργιές ανέκριναν τον πατέρα μου, κι επειδή δεν τους έδινε πληροφορίες, τον κρέμασαν ανάποδα και του έβαλαν κοντά στη μύτη του καπνό από τσιγάρο.

Ο πατέρας μου όμως δεν τον κατέδωσε επειδή τον θαύμαζε, του άρεσαν τα άρματά του τα γυαλιστερά και ονειρευόταν να γίνει δυνατός και γενναίος σαν τον Γιαγκούλα.

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ 1940

Ένας νέος του χωριού παντρεύτηκε μια γυναίκα που της άρεσαν τα λούσα και τη θεωρούσαν ελαφρόμυαλη «λισουάρα».

Τα πεθερικά δεν την ήθελαν, ούτε ο ένας από τους δύο αδελφούς του. (γιατί να πάρουν τέτοια νύφη…)

Όταν κηρύχθηκε  ο Ελληνο-Ιταλικός πόλεμος πήγαν και τα τρία αδέλφια.

Σύμπτωση, μια βραδιά βρέθηκαν δύο τάγματα μαζί, τα τάγματα των μαλωμένων αδελφών. Οι Λιβαδιώτες που υπηρετούσαν μαζί τους τους είπαν να δώσουν τα χέρια να αγαπηθούν αλλά εκείνοι τίποτα…Σε μερικές μέρες σκοτώθηκε ο ένας και οι συγχωριανοί έλεγαν στον άλλον που έζησε «θα είχατε συγχωρεθεί» (βα αβιάτς λιρτάτ-)

 

 Η ΠΥΡΠΟΛΗΣΗ ΤΟΥ ΛΙΒΑΔΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΝΑΖΙ.

Στις 21/ 6/ 1943 αντάρτες επιτίθενται σε μια γερμανική φάλαγγα από 100 αυτοκίνητα στον δρόμο Κοζάνης Ελασσόνας, κοντά στο Σαραντάπορο. 80 άτομα Γερμανοί, γιατροί κυρίως και  υγειονομικοί σκοτώνονται. Οι Γερμανοί άρχισαν τα αντίποινα. Η εκκαθαριστική επιχείρηση προέβλεπε καταστροφή κατά μήκος της δημόσιας οδού γεωργοκτηνοτροφικών εγκαταστάσεων αλλά και πυρπόληση των χωριών σε ακτίνα 30 έως 40 χλμ.

Αρχίζει επιχείρηση στις 1/7/1943.

1^η ΠΥΡΠΟΛΗΣΗ-3/7/1943

Οι Γερμανοί κατευθύνονται προς το Λιβάδι καίγοντας προβάτες με ζώα και αχυρώνες.

Όταν έγινε η ενέδρα κατά των Γερμανών πολλοί από τα γύρω χωριά πήγαν για λάφυρα.

Ένας συγχωριανός μου πήρε ένα ρολόι και το έδωσε σε ένα αγόρι 16 χρονών με αντάλλαγμα μία προβατίνα. Καθώς οι Γερμανοί πλησίαζαν στο κτήμα του έξω από το χωριό κρύφτηκε σε μία αχυρώνα γεμάτη. Όμως του έπεσε το ρολόι στην πόρτα του αχυρώνα. Το είδαν οι Γερμανοί και τον έκαψαν ζωντανό.

Οι άντρες έφυγαν από το χωριό πάνω στο δάσος της  Φτέρης. Από τις 10:00  μέχρι τις 13.30 καίνε το χωριό  στο οποίο είχανε μείνει τα γυναικόπαιδα. Κάηκαν περίπου 350 σπίτια.

Μια γυναίκα, η Αννέτα Τσανούσα  με τα τρία  ανήλικα παιδιά ακόμα αγκαλιά) ήταν στα πρόβατα στον ‘Αγιο Μόδεστο. Φόρτωσε το μουλάρι με  βελέντζες  για να φύγουν προς  τον‘Αγιο Αντώνιο και μετά προς τη Σάπκα και να κρυφτούν στο δάσος της Φτέρης. Οι Γερμανοί  την πρόλαβαν, είδαν ότι  κουβαλούσε μαζί της ψωμί αλλά και χαντζάρια για αυτό το λόγο σκότωσαν αυτήν και τα τρία παιδιά της στη θέση  Καλαμάρι  ( το μικρότερο το κρατούσε  στην αγκαλιά της…).

2^η ΠΥΡΠΟΛΗΣΗ-18/7/1943,ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΑΣ.

 Εκείνη την ημέρα είχε μονοκκλησία προς τιμή της Αγίας στην εκκλησία της Παναγίας.

Ένα κοριτσάκι μπήκε στην εκκλησία και άρχισε να φωνάζει ‘’Οι Γερμανοί  είναι στου  Γκρίζου» εννοώντας τα χωράφια του που ήταν κάτω στον κάμπο αλλά ο κόσμος νόμισε πως εννοούσε το σπίτι του μέσα στο χωριό και πανικοβλήθηκε.

Οι άντρες και όσοι πρόλαβαν έφυγαν στο δάσος. Τον Κ.Β. τον έντυσαν κορίτσι για να μην τον σκοτώσουν οι Γερμανοί.

Καθώς ανέβαιναν οι Γερμανοί από τον δρόμο της Ελασσόνας προς τα πρώτα σπίτια του χωριού βγήκε ένας Λιβαδιώτης και έδωσε τσίπουρο στους στρατιώτες αλλά του είπαν  να πιει πρώτα ο ίδιος και μετά να πιούνε αυτοί…

Οι Γερμανοί συγκέντρωσαν τα γυναικόπαιδα στην αυλή του Αγίου Κωνσταντίνου και μέσα στην εκκλησία. ’Εκαψαν περίπου 250 σπίτια.

 Εγώ που ήμουν 3 χρονών  ήμουνα μέσα στην εκκλησία με την οικογένειά μου.

Θυμάμαι σαν εικόνα τη γιαγιά Π. που κρατούσε στα γόνατα τον εγγονό της τον  Γιώργο, ένα χρόνο μεγαλύτερο από εμένα.

Απέναντι   από την είσοδο του Αγίου Κωνσταντίνου, το σπίτι  το σημερινό του Μένου το είχε ο Δημήτρης Παμπέρης. Οι Γερμανοί έβγαλαν  τα τραπέζια έξω από το σπίτι και πιάτα με άσπρο περιεχόμενο (γιαούρτι ή τυρί). Αφού έφαγαν, έριξαν βενζίνη στο σπίτι του Παμπέρη και το έκαψαν. Ο κόσμος έκλαιγε…

Τα πολυβόλα τα έβαλαν πάνω στον μαντρότοιχο της εκκλησίας  και έβαλαν και σκοπιές.

Όσους έβλεπαν έξω από το προαύλιο τους σκότωναν. Σκότωσαν μία γυναίκα  που προσπάθησε να πάει στο σπίτι μιας γειτόνισσας και μια άλλη γιατί έβγαλε το κεφάλι στο παράθυρο.

 Τον Κ.Β. τον έντυσαν κορίτσι για να μην τον σκοτώσουν οι Γερμανοί επειδή δεν πρόλαβε να διαφύγει στο βουνό.

 Μία γυναίκα  γέννησε στην εκκλησία. Έστρωσαν ένα κιλίμι στον γυναικωνίτη και το κορίτσι το ονόμασαν Μαρίνα  προς τιμή στην Αγία Μαρίνα. Σήμερα ζει στις Η.Π.Α. και κάθε χρόνο έρχεται και κάνει ένα μνημόσυνο για τα θύματα εκείνης της ημέρας.

Οι γυναίκες ζήτησαν από τον παπά να ψάλλει την νεκρώσιμη ακολουθία.

Ένας κάτοικος που ήξερε αγγλικά είπε στους Γερμανούς πως δεν έφταιγαν οι κάτοικοι για την ενέδρα. Οι Γερμανοί έβαλαν φωτιά σε ένα  σπίτι κοντά στην εκκλησία (το σημερινό του Γκότσου) επειδή είχαν ένα σπαθί.

Ο καπνός έφτασε στην εκκλησία και ο κόσμος πανικόβλητος άρχισε να φεύγει… Τελικά οι Γερμανοί δεν σκότωσαν κανέναν…

 

ΕΜΦΥΛΙΟΣ

1. Ένας Λιβαδιώτης ήταν στρατιώτης στον Εμφύλιο Πόλεμο. Σκοτώθηκε στον Γράμμο και τον έθαψαν εκεί. Συμπτωματικά ένας άλλος Λιβαδιώτης είδε τον σταυρό με το όνομα και το είπε στους συγγενείς του στο Λιβάδι. Πήγε η μάνα του για να πάρει τα κόκαλα…

Θυμάμαι τη γυναίκα να έρχεται στο χωριό και να κρατά  μια σακούλα με τα κόκαλα του γιού της…

Αργότερα, μετά τον εμφύλιο, ένας Λιβαδιώτης που υπηρετούσε στην Κόνιτσα, βρήκε τον σταυρό σε ένα παλιάμπελο (εκεί τον είχαν θάψει…).

 

2. Ένας Λιβαδιώτης Α.Γ. είχε τρία αγόρια. Το ένα σκοτώθηκε στον εμφύλιο πόλεμο. Οι κυρατζήδες του χωριού του έγραψαν τραγούδι και θυμάμαι να το τραγουδάνε στον δρόμο για την Κατερίνη.

«Εμένα με σκοτώσανε έξω από την Καρδίτσα

Εμένα με θάψανε μανούλα μου

Δίχως παπά και διάκο».

3. Στον Εμφύλιο οι αντάρτες πήραν δύο νέους άντρες  στον Προφήτη Ηλία και τους σκότωσαν, επειδή ήταν εθνικιστές και τους έθαψαν σε μέρος που δεν ήξεραν οι συγγενείς τους. Την ίδια εποχή  ένας αντάρτης Λιβαδιώτης αποφάσισε να παραδοθεί. Τον έφερε ο θείος του στο χωριό και τον παρέδωσε, σύμφωνα με τη θέληση του αντάρτη, όχι στους Ανεξάρτητους (μισθωτοί πολίτες) αλλά στον Στρατό. Πέρασε από Στρατοδικείο και υπέδειξε το μέρος που έθαψαν τους δύο άντρες.

Για τιμωρία, έβαλαν να ξεθάψουν τους νεκρούς δύο γυναίκες που τα παιδιά τους ήταν αντάρτες. (της μιας είχε βγει στο Παραπέτασμα).

 

ΠΑΜΠΕΡΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, γεννήθηκε το 1940.

tag    

tag